Takas ya da yeni yasada tanımlandığı şekliyle “mal değişimi sözleşmesi“nde taraflar, mülkiyeti devretmeyi ve bir ya da birden fazla malı diğerine teslim etmeyi taahhüt ederler. Teknolojinin sürekli gelişmesi ekonomik yapıyı değiştirmiştir. Bu bağlamda, insanlar sadece para kullanarak mülk edinebileceklerini veya elden çıkarabileceklerini varsayamazlar. Bazı durumlarda mala dayalı bir sözleşme kurmak, paraya dayalı bir sözleşme kurmaktan daha pratiktir.

Aşağıda barter hakkında sıkça sorulan bazı soruların yanıtları yer almaktadır.

Barter sistemi nedir?

Barter, takas veya mal değişimi anlamına gelir. Takas, bir ürünü elde etmek için bir başka ürünle değiştirmeyi içeren bir değişim yöntemidir.

Barter nedir?

Mülk veya hak edinmeye yönelik yasal işlemlerin çoğu, daha uygun olduğu için para karşılığında yapılır. Her durumda uygun olmayabilir. Takas, bir borç ilişkisinin mevcut olduğu ve tarafların bir malı başka bir mal veya hakla değiştirdiği bir işlemdir. Barter karşılıklı bir borçlanma anlaşmasıdır. Mal değişimi için bir anlaşma vardır.

Barter Sözleşmesi Nedir?

Barter sözleşmesinde mülkiyetin her iki tarafa da devredileceği vaadi ile bir borç yaratılır. Her iki taraf için de borç doğuran hukuki bir sözleşmedir. Sözleşmenin kurulabilmesi için karşılıklı irade beyanlarının uyuşması yeterlidir. Malın teslimi de gerekli değildir. Malın tesliminden her iki taraf da sorumludur. Bir mal değişimi sözleşmesi, çizgi roman koleksiyoncusu iki kişinin çizgi romanlarını değiştirmesi veya iki hissedarın hisselerini devretmesi şeklinde olabilir. Patentler ve çizgi romanlar gibi fikri mülkiyet hakları da sözleşmenin konusu olabilir. Bir mal değişimi sözleşmesi para ile ifade edilebilen her şeyi kapsayabilir. Bazen maddi değerleri uyumlu olan ayrı mallar bulmak mümkün değildir. Maddi farklılığı ortadan kaldırmak için, denkleştirme parası olarak adlandırılan diğer malla birlikte para verebilirsiniz. Bu durumda ağırlıklı işlem bir değişim sözleşmesidir. Paranın mal karşılığında değiş tokuş edildiği durumlarda buna takas demek yanlıştır.

Takas ile trampa arasındaki fark nedir?

Karşılıklı olarak üzerinde anlaşılan bir sözleşmedir. Barter ise borcu sona erdiren tek taraflı bir işlemdir. Bu durumda bir başka kişiye karşı hem borçlu hem de alacaklı olan kişi tek taraflı irade beyanında bulunarak borçların karşılıklı olarak sona erdirilmesini talep edebilir. Taraflar isterlerse sulh anlaşması da yapabilirler. Karşılıklı borçlar anlaşılan miktardan az ise borçlar o oranda kapatılır.

Sulh Anlaşması Örneğinde Neler Yer Alır?

Her iki taraf da malların veya hakların devredilmesini kabul eder. Anlaşma belirli mallar veya haklarla ilgilidir. Bu ilişkinin bir mübadele ilişkisi olduğu belirtilir. Sözleşme, sözleşme özgürlüğü kapsamında yetkili mahkeme ve cezai şart gibi diğer şartları da içerebilir.

Barter Sözleşmesinin Unsurları Nelerdir

Mal değişim sözleşmesi imzalandıktan sonra, taraflar borçlu oldukları malları veya hakları devretmek için tasarrufta bulunmalı ve teslim etmelidir. Takas edilmesi kararlaştırılan şeyler genellikle eşit değerde olmalıdır. Tarafların denkleştirme için makul bir ücret üzerinde anlaşmaları halinde de bir mal değişim sözleşmesi akdedilebilir. Aynı maddi değere sahip taşınır ve taşınmaz malların takas edilmesi mümkündür. Bu bağlamda, hem taşınmaz hem de taşınır malların devri mümkündür. Örneğin, bir takas düzenlemesinde, bir daire ve bir araba her iki tarafça da ödünç alınabilir. Malların değeri eşit değilse ve denkleştirme tutarı henüz belirlenmemişse, daha düşük değerdeki malı devreden taraf tutarın belirlenmesini talep edebilir. Taraflar ayrıca malları takas etme konusundaki karşılıklı istekliliklerini de belirtmelidir. Bunun yapılmaması hatalı veya kusurlu işlemlere neden olabilir.

Bir takas sözleşmesi için resmi gereklilikler nelerdir?

Kanun, mal değişimini içeren anlaşmalar için herhangi bir resmi gereklilik öngörmemektedir. Bu nedenle, bir borcu takas etmek için resmi veya yazılı bir belgeye gerek yoktur. Anlaşmanın konusu taşınır mallar ise, anlaşmanın şekli anlaşmanın ispatı açısından çok önemlidir. Bu durumda sözleşmenin ispatı için tanık dahil her türlü delile başvurulabilir. Mal değişim sözleşmesinin yükümlülüklerinden birinin şekil şartına tabi olması halinde, borçlanılan mal veya haklar için şekil şartının yerine getirilmesi gerekecektir. Bu bağlamda, ödünç alınan mallardan birinin taşınmaz mal olması halinde, sözleşmenin konusu işlemin yapılması ile belirlenecektir. Sözleşme, tapu memuru tarafından yapılacak işlemle de kurulabilir.

Tapu Takası (TDE) nedir?

Taşınmaz mala ilişkin tapu takas sözleşmesinin hukuki sonuç doğurabilmesi için tapu sicil müdürlüğünde imzalanması gerekir. Tapu sicil müdürlükleri, takas edilen mallar arasında eşit değer yoksa, eşdeğer değere karar veremezler. Buna dayalı bir sözleşmenin yapılmasını engelleyemezler. Ancak, belirlenen eşdeğer miktar için taşınmaz mala karşı yasal ipotek koyabilirler. Taşınır mallara ilişkin bir sözleşmenin temel unsurları açıkça belirtilmelidir. Taraflar ayrıca cezai şart gibi konularda resmi kararlar alabilmelidir. Bu bağlamda, noter bir trampa sözleşmesi yapmaya yetkili değildir.

Bir barter sözleşmesini nasıl feshedebilirim?

Sözleşme, yükümlülüklerin karşılıklı olarak yerine getirilmesi veya karşılıklı rıza ile sona erdirilebilir. Taraflardan birinin ifa sırasında yükümlülüklerini ihlal etmesi veya ifa edememesi halinde genel hükümler uygulanır. Diğer taraf, diğer tarafın kusuru veya ihmali nedeniyle uğradığı zararlar için her zaman dava yoluyla tazminat talep edebilir.

Bir barter sözleşmesi için zamanaşımı süresi nedir?

Kanun, mal takası sözleşmeleri için bir zamanaşımı süresi öngörmemektedir. Dolayısıyla on yılın sonunda bu sözleşmeden kaynaklanan herhangi bir hak talebinde bulunma hakkı zaman aşımına uğrayacaktır. Zamanaşımı süresi sona erer ancak borç ortadan kalkmaz. Sadece karşı taraf zamanaşımı def’ini kullanma hakkına sahiptir.

Yargıtay Kararları

Taraflar arasındaki anlaşmazlık,davacınınhem ana davada hem de birleştirilmiş davada barterçeklerini nakit olarak tahsil edip edemeyeceği konusunda yoğunlaşmaktadır.
Barter bir takas sistemidir İki dilli bir tercüman kullanmak iyi bir fikirdir Modern ekonomiye uyarlanmış bir takas sistemidirSistemin özü, şirketler arasında mal veya hizmet alışverişi için değişim aracı olarak para kullanılmamasıdır. Bir barter üyesi başka bir barter üyesine mal veya hizmet sattığında, üye satılan mal veya hizmetin değeri ile kredilendirilir. Barter çeki, mal ve hizmetler barter sisteminde satışa sunulduğunda tahsil edilecektir. Çekler nakit olarak ödenemez. Barter sistemindensöz edilemez. (6. Hukuk Dairesi 2021/3710 E. 2021/1342 K.)

“Davalı … takas yoluyla bir hisse satın alarak ve daha sonra taşınmazın diğer bazı hisselerini satın alarak 292/2935 hissenin nihai sahibi olmuştur. Yasayı dolanmak için, asıl işlemin bir takas olduğunu göstermek gerekir. Bu da diğer hissedarların önalım haklarını kullanmalarını engelleyecektir. İlk derece mahkemesinin kararındaki gerekçeye göre, “davalı … tarafından taşınmazların takası yoluyla hisse edinilmesi muvazaalıdır. Ve hisseleri bir satış işlemi ile elde ettiği kabul edilmelidir. Davacının önalım hakkı vardır.” (14. Hukuk Dairesi 2019/3901 E. 2021/4211 K.)