SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK
Son yıllarda iş kazaları önemli ölçüde artmıştır. Çoğu insan bir iş kazası sonrasında ne ile karşılaşacağını bilmemektedir. Bu makalede, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun iş kazası sonucu kalıcı iş göremezlik durumunu nasıl karşıladığı açıklanacaktır.
Sürekli İş Göremezlik Yardımı Koşulları
İş kazası geçiren işçiler sürekli iş göremezlik geliri alma hakkına sahiptir. Belirli koşulların yerine getirilmesi halinde, bir Kurum geliri yaralanan işçiye verebilir. Vefat eden işçinin ailesi de bu yardıma hak kazanabilir. Gelire hak kazanabilmek için kazanma gücünüzün en az %10’unu kaybetmiş olmanız gerekir. Oranı Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından onaylanan sağlık kurulları belirler. Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulu bu raporlara dayanarak maluliyet oranlarını ve meslekte kazanma gücü kayıplarını hesaplar.
Sosyal Güvenlik Kurumu, iş kazası geçiren bir sigortalıya emekli maaşı ödemeden önce yalnızca iki koşulu kabul eder. İş kazası fiziksel veya zihinsel bir yaralanmaya neden olmalıdır. Yukarıdakilere ek olarak, Sosyal Güvenlik Kurumu en az %10’luk bir hasar olduğunu tespit etmek zorundadır. Koşullar yerine getirilirse, işçi ücretini alır. Kurum gerekli soruşturmayı yürütecek ve soruşturmayı 3 ay içinde tamamlayacaktır. Zarar gören işçinin itiraz hakkı vardır. Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu kazanç kapasitesinin kaybını belirler.
Kalıcı maluliyet kararı verilmesi durumunda, işçi gelir almaya devam edebilir. İşçinin mevcut işinden ayrılması gerekmemektedir. Ödeneğin ödenmesi için işçinin belirli bir süre boyunca prim ödemiş olması gerekli değildir. İş kazası geçiren sigortalı bir işçiye koşullar yerine getirildiği takdirde maaş ödenebilir.
Kazanma gücü kaybı zamanla artar ya da azalırsa yeniden hesaplama yapılması gerekir. Kazanma gücü kaybı zaman içinde veya yeni tedaviler nedeniyle %10’un altına düşerse gelir kesilir. Kayıp artıyorsa, tespitler yeni orana göre yapılır.
SGK Koşulları
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun maaş bağlayabilmesi için birkaç şartın yerine getirilmesi gerekmektedir. Öncelikle sigortalının bir iş kazası geçirmiş olması önemlidir. Yaşanan kazanın “iş kazası” sayılabilmesi için SSGSSK’nın 13. maddesindeki tüm şartları taşıması gerekmektedir.
İş yerinde meydana gelen bir kaza sigorta kapsamındadır. Sigorta, iş yerinde meydana gelen bir kazayı kapsar. İş yerinde meydana gelen bir kaza da başka bir örnektir. Sigortaya hak kazanmak için kazanın iş yerinde olması gerekmez. Sigortalının görevini işverenin talimat ve emirlerine uygun olarak yerine getirmesi gerekir. Bir kazanın meydana gelmesi yeterlidir. Sözleşme, çalışan ve işveren arasındaki ilişkiyi içermelidir. Hizmet sözleşmesi, çalışanın işverenine karşı emir ve talimatlara uyma yükümlülüğü olduğunu öngörür. Bir kazanın iş yerinde meydana geldiği kanıtlanabilirse, bu kaza bir iş kazası olarak kabul edilirse çalışana tazminat ödenecektir. Bir çalışan işvereni tarafından sağlanan bir hizmeti kullanırken meydana gelen kazalar da iş kazası olarak kabul edilir.
Meslek hastalığı emekliliğinin maliyeti nedir?
Sosyal Güvenlik Kurumu, doğrudan bir iş kazası sonucu verilen sürekli iş göremezlik ödeneğini iki kategoriye ayırmaktadır. İş kazası nedeniyle meslekte kazanma gücünü %100 kaybeden işçiler sürekli iş göremezlik ödeneği almaya hak kazanırlar. Kazanma gücü kaybı yüzde 10 ile yüzde 100 arasında olan ancak bundan fazla olmayan sigortalı işçi kısmi sürekli iş göremezlik ödeneği alacaktır.
SGK’nın hesaplanabilmesi için, kazanma gücü kaybı dikkate alınacaktır. Kalıcı tam iş göremezlik durumunda, sigortalının kazancının %70’i ödenecektir. Sürekli kısmi iş göremezlik derecesi yüzde 100’den az olan kişiler de sürekli kısmi iş göremezlik ödeneği almaya hak kazanırlar. Sürekli kısmi iş göremezlik yardımlarının hesaplanması ilk olarak yüzde 100 üzerinden çarpılarak yapılır. Bunu işçinin engellilik derecesine göre doğru yüzde takip eder.
Sigortalı bir işçinin iş kazası nedeniyle yardıma ihtiyacı varsa, ödenen miktar %85’ten az olamaz. Diğer yazılarımızda iş kazası tazminatının nasıl hesaplanacağını öğrenebilirsiniz.
Sürekli İş Göremezlik Parası ne zaman ödenir?
Bir kişi iş kazası geçirirse, çalışamadığı günler için geçici iş göremezlik ödeneği almaya hak kazanır. Geçici ödenekten sonra kalıcı bir sakatlığın ortaya çıkması veya belirlenmesi durumunda, maaş geçici ödeneği takip eden ayın başından itibaren başlar. Örneğin, geçici iş göremezlik ödemeleri 21 Aralık’ta sona eriyorsa, maaş 1 Ocak’ta ödenmeye başlar.
Bir iş kazası doğrudan ödeme yapılmasını gerektirebilir. Bu gibi durumlarda maaş, kazayı takip eden ilk gün ödenmeye başlanacaktır.
Sürekli maluliyet geliri ne zaman sona erer?
Kurum, maaş alan kişinin sağlık kontrolünden geçmesini isteyebilir. Kurum tarafından yapılan muayene sonucunda engellilik oranının artması halinde sigortalı işçinin geliri yeniden hesaplanacaktır. Maluliyet seviyesinin aylık bağlanmasını gerektirecek seviyenin altına düşmesi halinde gelir kesilir.
Kurum tarafından yazılı olarak talep edilmesine rağmen sigortalı çalışanın sınava gelmemesi durumunda ilk ayın maaşı kesilecektir.
İşçinin geliri, kontrol muayenesinin yapıldığı tarihten itibaren geri ödenecektir. Kontrol muayenesi tarihinden itibaren 3 ay içinde kontrol muayenesine giren ve sürekli iş göremezliği devam eden işçinin geliri, kesintinin meydana geldiği tarihten itibaren ödenir.
İşçi hala tedavi görüyorsa geliri kesilecektir. İşçi çalışmaya başladığında maaşı kesilmez. Sadece bir doktor tedavinin bittiğini ve işçinin işe dönebileceğini belgelemeden önce çalışmaya başlarlarsa kesilir.
Sürekli İş Göremezlik Talebi
Talebinizi ikamet ettiğiniz ildeki Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne iletmeniz gerekmektedir. Başvurunun işleme alınabilmesi için bazı belgelerin temin edilmesi gerekmektedir. Kurum dilekçe istiyor. İş kazası raporu. İşyeri sağlık belgesi, epikriz belgeleri ve askerlik terhis veya muafiyetini kanıtlayan belgelerle birlikte isteniyor.
Sürekli İş Göremezlik Ödeneklerine İlişkin Yargıtay Kararları
Karar 1
“Mahkemece davacıya sürekli iş göremezlik geliri bağlandığı halde kararın kabulü ile kaza tarihinden sonraki aybaşından itibaren gelir bağlanması konusunda bir karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi usul ve yasaya aykırıdır.
Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 3. maddesi yollamasıyla HMK’nın 438. maddesi uyarınca hükmün onanmasına karar verilmelidir.
Sonuç: 18.09.2019 tarihinde, (2) numaralı fıkrada yer alan “tarihinden itibaren” ibaresinin kaza tarihinden sonraki ayın ilk günü olan “01.02.2003 tarihinden itibaren” şeklinde değiştirilmesine oybirliğiyle karar verilmiştir. Davalının ayrıca temyiz harcını da ödemesi gerekecektir. ….”
yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2019/191 E.
Karar 2
Mahkemenin kararı, Adli Tıp Kurumu 3. İhtisas Kurulu’nun 29.08.2016 tarihli raporuna dayandırılmış ve davacının kalıcı sakatlık oranının %27 olduğu tespit edilmiştir. Bu davalarda, kazanın iş yerinde meydana geldiğini kanıtlamak önemlidir. Davacılar, kazanın işle ilgili olduğunu kabul eden bir mahkeme veya kurumdan resmi bir karar olmadan kalıcı sakatlık derecesini belirleyemezler. Kurum olayı kabul etmezse, mahkeme müfettişlerden gelen raporları sunacak ve davalıya bunun bir iş kazası olarak kabul edilip edilmediğini soracaktır.
“Mahkemenin soruşturma sonucuna göre karar vermesi gerekirken, bu yönde karar vermesi usul ve yasaya uygun değildir.” yargıtay 10. Hukuk Dairesi. 2017/544 E.
İş kazasını bildirmemenin cezası hakkındaki makalemizi okuyun.
Son yıllarda iş kazaları önemli ölçüde artmıştır. Çoğu insan bir iş kazası sonrasında ne ile karşılaşacağını bilmemektedir. Bu makalede, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun iş kazası sonucu kalıcı iş göremezlik durumunu nasıl karşıladığı açıklanacaktır. Sürekli İş Göremezlik Yardımı Koşulları İş kazası geçiren işçiler sürekli iş göremezlik geliri alma hakkına sahiptir. Belirli koşulların yerine getirilmesi halinde, bir Kurum…