Mirastan feragat anlaşması, mülkün mirasçısı ile gelecekteki mirasçı arasında imzalanır. Anlaşma, gelecekteki miras beklentilerini reddetmeyi amaçlamaktadır. Bu anlaşma Mirastan Feragat Anlaşması olarak da bilinir. Mirastan feragat, bir miras hakkı beklentisinden feragat etmektir. Miras ve mirasçılık hakkı ancak mirasçının ölümü ile doğar. Mirasçı feragat sözleşmesini imzalarsa, miras hakkını değil, sadece miras beklentisini kaybeder.

Mirastan feragat, maddi ve maddi olmayan birçok amaca hizmet edebilir. Ülkemizde özellikle ikinci evliliklerde mirasçı, önceki ilişkilerinden olan çocukları korumak amacıyla mirastan feragat sözleşmesi yapabilmektedir. Mirasçı daha fazla tasarruf özgürlüğüne sahip olmak için saklı paylı miras sistemini genişletmek de isteyebilir. Örneğin, kendisine yardım eden ve destek olan çocuğa diğerlerinden daha fazla miras vermeye karar verebilir. Bir feragat sözleşmesi imzalamak bunu yapmasına izin verecektir. Mirastan feragat, mirasçılar ile saklı paylı mirasçılar arasında gerçekleşir. Bu feragatin bütün hüküm ve sonuçlarını doğurur.

Türk Medeni Kanunu’nun 528. maddesinde “feragat”, aile mirasından vazgeçme olarak tanımlanmıştır. Bu tanım şu şekildedir: “Mirasçı, mirastan feragat edenle ivazsız veya ivazlı bir sözleşme yapabilir.” Mirastan feragat eden kişi artık mirasçı değildir. Mirastan feragat bir sözleşme şeklinde olmalıdır. Miras sözleşmelerinin geçerli olabilmesi için vasiyetname şeklinde olması gerekir. İki tanık ve resmi görevlinin huzurunda taraflar sözleşmeyi imzalar. Böylece feragat sözleşmesi kurulmuş olur. Vasiyetnameler hakkında daha fazla bilgi edinmek için yazımızı okuyun.

Mirastan feragat eden çeşitli anlaşma türleri vardır. Türk Medeni Kanunu’nun 528. maddesi uyarınca feragat bir ivaz karşılığında (veya ivazsız) yapılabilir. Farklı hukuki sonuçlara sahip oldukları için her birini ayrı ayrı değerlendirmek önemlidir.

Mirastan ne tür feragatler yapılabilir?

Feragat ivazlı veya ivazsız olarak yapılabilir.

• İvazlı Feragat Sözleşmesi

Quid pro-quo feragat sözleşmesinde mirasçı, henüz hayattayken aldığı bir ödeme karşılığında mirasından feragat eder. Bu bedel genellikle nakit bir meblağ ya da kişisel bir mülktür. Bu borçlar mirasçının sorumluluğundadır. Mirasçı, miras bırakana tazminat ödemek zorundadır. Miras bırakanın altsoyu bundan etkilenir. Bu feragat anlaşması çocukları ve onların altsoylarını da etkiler. Bu anlaşma hem ebeveynleri hem de çocukları etkiler. Taraflar sözleşme özgürlüğü bağlamında farklı hükümler öngörmekte serbesttirler.

Nitekim Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2014/18198 E. & 2014/17271K. sayılı kararlarında bu hususu belirtmiştir: Mülkiyetten feragatin kayba yol açacağı TMK 528. Madde 2. fıkra 3. bentte belirtilmiştir: “” Ayrıca, bunlar hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz: Sözleşmede aksi belirtilmedikçe mirasçılar hakkında da aynı kurallar uygulanır. Hükmü uyarınca mirastan feragat edildiğinde miras paylarının diğer mirasçılara ne şekilde intikal edeceğinin kararda belirtilmesi gerekmektedir. Sözlerinin kendi adına konuşmasına izin verdi.

• Karşılıksız Feragat

Feragat sözleşmesi, müstakbel mirasçının tazminat almaksızın miras hakkından feragat ettiği bir sözleşmedir. Mirasçının herhangi bir yükümlülüğü yoktur, sadece feragati kabul eder. Miras hakkından feragat eden mirasçılar herhangi bir menfaat elde etmezler.

Mirastan feragat etmenin etkileri nelerdir?

Mirasçı, mirastan feragat eden mirasçı ile bir sözleşme ile bağlıdır. Hem mirasçılar hem de alacaklılar feragatten etkilenebilir.

A. Ölen kişinin mirasçıları ciddi sonuçlara maruz kalabilir

Uygulamada, feragat ivazlı veya ivazsız olarak yapılabilir. Geçerli bir feragat sözleşmesi mirasçı ile tereke arasındaki ilişkiyi sona erdirir. Mirastan feragat eden mirasçı artık mirasçı olarak kabul edilmez. Mirastan feragat edenin mirası, miras bırakandan önce ölmüş gibi reddolunur. Türk Medeni Kanunu Madde 565, mirasçıların dikkate alınmasını şu şekilde tanımlamaktadır: “Mirasın tasfiyesi için ölümden önce yapılan kazandırmalar”. Bu durumda, ifadeden de anlaşılacağı üzere, feragat eden kişi mirası gelecekte alır. Mirasçı, alınan tazminatın gelecekteki saklı payından daha az olmasıyla ilgilenmez. Mirastan feragat eden mirasçının, alınan miktar saklı paydan az olduğu için herhangi bir itiraz hakkı yoktur. Mirasçı, belirli koşullar yerine getirildiği takdirde, miras bırakan tarafından verilen para üzerinde hak sahibi değildir.

Bedel içeren bir “feragat” sözleşmesi ile içermeyen bir “feragat” sözleşmesini birbirinden ayırmak önemlidir. Türk Medeni Kanunu’nun 528. maddesine göre, sözleşmede aksi belirtilmemişse, “Mirastan ivazlı olarak vazgeçme, altsoy için sonuç doğurur.” Mirastan feragatin altsoy için de sonuçları vardır. Bu durum mirastan feragat sözleşmesinde açıkça görülmektedir. Mirastan feragat edildiğinde mirasçıların altsoyu mirasçılıktan çıkarılmaktadır. Mirastan feragatin ivazsız olarak yapılması durumunda, sözleşmede aksi belirtilmedikçe mirasçılar bundan etkilenmeyecektir. Mirastan feragat eden çocuğun miras payları onun altsoyuna geçer. Geriye kalanlar mirasçı olurlar.

Mirastan feragat eden çocukların yerine feragat sözleşmesinde bir veya daha fazla kişi geçebilir. Feragat edenlerin payı feragat edenlere intikal eder. Feragat eden kişi ölüm, başka sebeplerle mirastan mahrumiyet veya başka bir sebeple bu kişilerden miras alamazsa feragatler hükümsüz hale gelir. Feragat eden kişi artık mirasçıdır.

B. B.

Miras, sadece kullanılabilir varlıkları (gayrimenkul, araba, para gibi…) değil, ölen bir terekenin borçlarını da içerir.) Miras bırakan ile feragat sözleşmesi imzalayan mirasçı, terekenin borçlarından sorumlu değildir. Mirasçılar, miras açıldığında terekenin maruz kaldığı herhangi bir borçtan sorumlu değildir. Borçlar mal varlığını aşsa bile bu durum geçerlidir. Ancak bu gibi durumlarda mirasçıların alacaklıları risk altındadır. Bu gibi durumlardan kaçınmak için yasa koyucular, mirastan feragat eden ancak bunun için tazminat alan bir mirasçının mirasçılarının, mevcut servetleriyle orantılı olarak son 5 yıldaki tüm faydaları kendilerine iade etmelerini şart koşmuştur. Bir bedel karşılığında mirastan vazgeçen bir kişi, miras bırakanın alacaklılarına karşı sorumlu olacaktır. İvazsız feragat herhangi bir sorumluluk doğurmayacaktır.

Mirasçıların alacaklılarının alacaklarını alabilmeleri için belirli şartları yerine getirmeleri gerekir. Bunlar

1. Bir kişi öldüğünde borçları terekesinin değerinden daha fazladır. Kişi borçlarını ödeyemez.
2. Bu borçlar mirastan feragat etmemiş diğer mirasçılar tarafından ödenmemiştir.
3. Mirasın açılabilmesi için mirastan feragat eden mirasçının ölümünden itibaren beş yıl içinde bir miktar para almış olması gerekmektedir.

Mirastan feragat sözleşmemi iptal edebilir miyim?

• Mirasçıların sözleşmeyi iptal etme hakkı

Mirasçı, sözleşmeyi imzalamışsa sözleşmeyi iptal etme hakkına sahip olabilir. Feragat sözleşmesini iptal etmek için miras sözleşmesini düzenleyen kurallara uymanız gerekir. Mirasçı tarafından belirlenen kişi veya mülkün bırakıldığı kişi, yoksun bırakma gerekçesi olacak eylemlerde bulunursa, mirasçı sözleşmeyi tek taraflı olarak iptal edebilir. Mirasçı, tek taraflı iptal yasalarına göre herhangi bir sözleşmeyi tek taraflı olarak iptal etme hakkına sahiptir. Mirasçı bu durumda bir miras sözleşmesini iptal etmek zorunda kalmayacaktır.

• Mirastan dönme hakkı kullanılarak sözleşmeler iptal edilebilir

Miras hakkından feragat eden ve miraslar arası hizmete hak kazanan mirasçı tarafından talep edilebilir. Mirasçı, feragat sözleşmesi uyarınca, kuşaklar arası edimlerin sözleşmeye uygun olarak yerine getirilmesini ve güvence altına alınmasını talep edebilir. Mirasçı talep ettiği edimi alamazsa, sözleşmeyi iptal edebilir. Aynı kural bedelsiz olarak yapılan feragat sözleşmeleri için de geçerlidir. Çünkü ivaz, bir edimin ifa edilmesini gerektirir. Mirasçı ifada bulunmazsa, mirastan feragat eden sözleşmeyi iptal edebilir. Türk Medeni Kanunu’nun 547. maddesinde bu durum belirtilmiştir. Dönme, mirasçıya bir beyanname verilmesi ile gerçekleşir.

Feragat sözleşmesinde yasal mirasçılar, feragat edene ödenen tazminatın saklı paylarına karşılık gelmediğini düşünürlerse tazminat hakkına sahiptirler. Yasal mirasçı mirastan feragat etmeyi ya da tazminat ödemeyi seçebilir. Mirasçıya saklı pay ile tazminat verebilir veya sonuç olarak hak sahibinin aldığı parayı iade edebilir.

Miras Sözleşmesinin İptali Davası

Mirastan feragat sözleşmesi, mirasçının ehliyetsiz olması, sözleşmenin resmi şartlarına uymaması, iradesinin zayıflaması veya yasadışı olması durumunda iptal edilebilir. Bu dava, bir mirasçı veya tasarrufun iptalinde menfaati olan bir vasiyet alacaklısı tarafından açılmalıdır. Bir mirasçının ölümünden sonra, ilgili kişi iptal davası açma hakkını kullanabilir. Ancak, bunu iptal nedenini öğrendikten sonra bir yıl içinde yapmalıdır. Bu bir yıllık süre hak düşürücü süredir. Mirastan feragat sözleşmesinin iptali davası, miras bırakanın son yerleşim yerindeki mahkemede açılır. Muvazaa, zihni kayıt veya şaka varsa, feragat sözleşmesi hükümsüz olur.