Sanılanın aksine, işten ayrılan işçilerin birçok hakkı vardır. Her gün pek çok işçi, iş yerinde yaşadıkları kötü deneyimler nedeniyle ya da daha iyi bir iş buldukları için işten ayrılmaktadır. Birçok kişi yasal haklarını bilmemektedir, çünkü işten ayrıldıkları için tazminat alabileceklerine veya herhangi bir işçi haklarına sahip olduklarına inanmamaktadırlar. Yaygın inanışın aksine, istifa eden bir işçi tazminat alabilir ve bir işçi olarak diğer haklardan yararlanabilir. İstifa eden çalışanların hangi haklara sahip olduğunu öğrenebilirsiniz.

Kıdem tazminatı

İşinizden ayrıldığınızda kıdem tazminatı alabilmeniz için en az bir yıl çalışmış olmanız gerekir. İş Kanunu ayrıca istifanız için bir “gerekçe” sunmanızı gerektirmektedir. İstifaların büyük çoğunluğu ücret ve sosyal hakların ödenmemesi veya eksik ödenmesinden kaynaklanmaktadır. Bu haklardan herhangi biri için size ödeme yapılmamışsa istifanız haklı olabilir. Bu durumda, istifa eden bir çalışanın hak ve menfaatlerinin yanı sıra kıdem tazminatına da hak kazanabilirsiniz. Bunlardan daha fazla hak elde edebilirsiniz.

• Evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde evlilik nedeniyle işten ayrılan kadın kıdem tazminatı alabilir.
• Erkek çalışan askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrılırsa kıdem tazminatı alabilir.
• Bir çalışanın haklı nedenle işten ayrılması aşağıdakilerden herhangi birine dayanabilir: ödenen ücretin üzerinde SGK ödemesi yapılmaması; SGK kaydında hatalı çıkış veya giriş yapılması. Bu durumda kıdem tazminatı almaya hak kazanabilirsiniz.
• Emekli oluyorsanız ve sigortalılığınız 08.09.1999 tarihinden önce başlamışsa kıdem tazminatı almaya hak kazanabilirsiniz.
• İşyerinizde iş sağlığı ve güvenliğine uyulmuyorsa kıdem tazminatına hak kazanabilirsiniz. Bir meslek hastalığına yakalanırsanız veya işiniz nedeniyle sağlığınız tehlikeye girerse işinizden ayrılabilirsiniz.
• İşvereninizin cinsel tacizde bulunduğunu veya hakaret ettiğini düşünüyorsanız sözleşmenizi feshedebilirsiniz. Kıdem tazminatı da alabilirsiniz.
• Cinsel tacize uğradıysanız İşyerinde tacize uğruyor ancak bu konuda hiçbir şey yapılmıyorsa, kıdem tazminatı alma hakkınız olabilir.

İstifa etmek için ek bir neden olarak, işyerindeki adaletsizliklere de dikkat çekebilirsiniz. Bunun için deneyimli bir iş avukatına danışmak en iyisidir.

İki (2) fazla mesai ücreti

Haftalık toplam çalışma saatiniz 45’i aşıyorsa, fazla mesai yasaldır. Bu hesaplama için mola süresini çıkarmanız gerekecektir. Her gün sabah 9 ile akşam 18 arasında bir saat öğle yemeği yiyorsanız, 8 saat bölü 6 eşittir 48. Bu durumda, haftada üç saat ekstra ücret ödenmelidir. Günde 11 saatten fazla veya 20.00 ile 06.00 arasında 7 saatten fazla çalışıyorsanız fazla mesai ücreti almaya hak kazanırsınız.

Fazla mesai hakkınız varsa, işvereniniz saatlik ücretin %150’sini ödemek zorundadır. Fazla mesainiz ödenmezse veya eksik ödenirse, işten ayrılabilirsiniz. Ayrıca ödenmemiş ücretiniz için maksimum faiz oranını da alabilirsiniz.

3) Ulusal Bayramlar ve Diğer Tatiller için Ödeme

Ülkemizde resmi tatiller aşağıdaki tarihlerde kutlanmaktadır: 30 Ağustos, 29 Ekim, 15 Temmuz, 23 Nisan ve 1 Ocak. Sözleşmenizde belirtilmiyorsa, resmi tatillerde çalışmak zorunda değilsiniz. Resmi veya ulusal tatil günlerinde kaç saat çalışırsanız çalışın, size fazladan bir günlük ücret ödenmelidir.

Düşük ücret alıyorsanız ya da tatil ve izinler için yeterince ödeme yapılmıyorsa, işinizden ayrılabilirsiniz. Kıdem tazminatı, istifa eden bir işçinin haklarına uygun olarak ödenir. Ayrıca tatil ücretinizi ve ulusal bayramlarınızı mümkün olan en yüksek faiz oranıyla alabilirsiniz.

4) Tatil ücreti

Al bakalım

• Bir ila beş yıl arasında çalıştıktan sonra 14 gün ücretli tatil yapabilirsiniz.
• Eğer 5 ila 15 yıl arasında çalışıyorsanız, 20 gün izin alma hakkınız vardır.
• Eğer 15 yıl veya daha uzun süredir çalışıyorsanız, 26 gün yıllık izin alabilirsiniz.

Hak ettiğiniz yıllık izni, hak ettiğiniz tarihten sonraki ilk yıl içinde kullanmazsanız işinizden ayrılabilirsiniz. Kıdem tazminatı ve istifa ile birlikte gelen hak ve menfaatleri alırsınız. Yıllık izin kullanmadığınız gün sayısıyla orantılı bir maaş almaya hak kazanırsınız.

LVI (Asgari Geçim Ödeneği)

Geçim tutarı, çalışanların ve bakmakla yükümlü oldukları kişilerin gelir vergilerinden talep edebilecekleri bir kesintidir. Asgari geçim tutarınız her yıl medeni durumunuza, kaç çocuğunuz olduğuna ve çalışıp çalışmadığınıza göre hesaplanır. Aşağıdaki tablo 2018 AGI rakamlarını içermektedir.

Aşağıdaki tablo medeni durumunuza göre asgari aylık ödeneği göstermektedir. İşten ayrılmak için geçerli nedenleriniz varsa kıdem tazminatı almaya hak kazanırsınız. Ayrıca, eksik ödenen harcırahları da talep edebilirsiniz.

6) Hafta Tatili Ödemesi

Her işçi her yedi günde bir gün (kesintisiz 24 saat) izin yapmalıdır. İzin gününüzde çalışırsanız %50 daha fazla ücret alırsınız. Günlük 100 TL kazanıyorsanız ve bir hafta boyunca çalışmazsanız, size ek 150 TL (günlük ücretinizin %50 fazlası) ödenecektir.

Bir haftalık tatiliniz için %50 daha fazla ücret alma hakkınız yoksa, istifa eden bir çalışanla aynı haklara sahip olarak tazminat alabilirsiniz. En yüksek faiz oranlarına sahip bankalar ödenmemiş tatil ücretinizi almanıza yardımcı olabilir.

Haksız Muamele Tazminatı

İşverenler geçerli sebepler olmaksızın ayrımcılık yapamaz. İşveren, herkese tanınan hakları belirli çalışanlardan da esirgeyemez. İlkenin en yaygın ihlalleri yukarıda sıralananlardır.

• İşyerinde servis olduğu halde servis kullanmayan ancak ücretini ödemeyen işçiler.
• Bazı işçilerin diğer işçilere verilen zamlara ek olarak zam almaması.
• Hamile işçilerin işten çıkarılması veya iş tanımlarına uymayan işlerde görevlendirilmeleri kabul edilemez.
• İkramiyeler bazı işçiler için geçerlidir, ancak hepsi için geçerli değildir.
• Ceza olarak bazı işçilere farklı çalışma saatleri verilir.
• Bazı işçiler sosyal yardım (yiyecek ve giyecek vb.) almamaktadır. Sosyal yardımlar iş başında sağlanır. Bazı işçiler sosyal yardımları iş yerinde alır (yiyecek, giyecek vb.). Bazı işçiler iş yerinde sosyal yardım alma hakkına sahiptir (yiyecek, giyecek vb.).

Siz de benzer bir durumdaysanız iş sözleşmenizi feshedebilirsiniz. Kıdem tazminatı ve istifa ile birlikte gelen haklara sahip olacaksınız. İşvereniniz eşit muameleyi ihlal ederse, dört aylık maaşınıza kadar tazminat alma hakkınız olabilir.

Sendika Tazminatı

İşverenler işyerinde sendikalı veya sendikasız işçiler arasında ayrımcılık yapamaz (toplu iş sözleşmesi ile öngörülen durumlar hariç). Bir işçi sendika üyeliği nedeniyle işten çıkarılamaz veya farklı muameleye tabi tutulamaz.

İşvereniniz bir sendikaya üye olmanız nedeniyle işinize son verirse, şirketten istifa edebilir ve kıdem tazminatı alabilirsiniz. Bir yıllık maaşınıza eşdeğer sendikal tazminat alabilirsiniz.

Psikolojik taciz (mobbing) tazminatı

Mobbing terimi, bir çalışana istifa etmesi veya başka bir hedefe ulaşması için uygulanan baskıyı ifade eder. Mobbing ile ilişkilendirilen davranışlar bir dizi olarak tanımlanabilir. Bunlar arasında çalışanları tekrar tekrar azarlamak, onları sürekli izole etmek ve eleştirmek, onlar hakkında söylentiler yaymak, onlara karşı imalarda bulunmak veya çalışma ortamlarını sık sık değiştirmek yer almaktadır.

İşyerinde bu tür davranışlara maruz kalıyorsanız, sözleşmenizi haklı nedenle feshedebilirsiniz. Bir çalışan olarak istifa ederseniz, tüm haklarınızla birlikte kıdem tazminatı da alırsınız. Psikolojik tacizin ciddiyetine ve süresine bağlı olarak yüksek tazminat alma hakkınız olabilir.

İstifa dilekçesi vermek zorunda mısınız?

İşten ayrılacağınızı söylediğinizde işvereniniz tarafından bir istifa dilekçesi sunmanız istenecektir. Yukarıdaki durumların hiçbirinde işten ayrılırken herhangi bir şey imzalamanız gerekmez. İşinizden ayrılma niyetinizi işvereninize bildirmeniz gerekli değildir. Sadece işvereninizin yararına olan veya sebepsiz yere işten ayrıldığınızı ima eden bir istifa mektubu imzalamanız tavsiye edilmez.

Feshe ilişkin genel ifadeler içeren bir istifa mektubu imzalamanız halinde kıdem tazminatı ve diğer haklara sahip olabilirsiniz. Ayrıca bir çalışan olarak ücret ve diğer haklarınızı geri almak için dava açabilirsiniz. Haklarınızı korumak için bir avukata danışmanızı tavsiye ederiz. Yasal tavsiye – işten ayrılırken, iş hukuku konusunda uzman bir kişiden tavsiye almalısınız. İş avukatınız işvereninize aşağıdakileri içeren bir fesih bildirimi verecektir: fesih için yasal gerekçeler. Bu, tüm talepleriniz için faiz tahakkuk ettirmeye başlamanızı ve fesih nedenlerinizi kanıtlamanızı sağlayacaktır.