Hukuk ve hukuk eğitimi günümüzde çok popülerdir. Avukatlar ne kazanıyor? Hukuk okumaya değer mi? Her zaman bu tür sorularla karşılaşıyoruz. Barolar Birliği’nde bir avukat için iş ilanı verdiğimizde gelen CV’lerden de görebileceğiniz gibi, farklı niteliklere sahip kişiler başvuruyor. Avukatlar toplumun her kesiminden geliyor. CV’lere bakarken yakın bir arkadaşımın matematik öğretmeni olduğunu görmek beni şaşırttı. En çok kazandıran mesleklerden biri olan bilgisayar bilimleri öğrencisinin gönderdiği CV’yi kabul etmekten mutluluk duydum. Bu sorunu çözmenin zamanı geldi. Hukukçu olmak isteyen herkesin hayallerinin gerçeklerle örtüşmediğini bilmesini isterim.

Hukuk öğrencisi arkadaşlarımın daha sonra bana “avukatlar çok kazanıyor” veya “avukatların her zaman işi var” dediklerini duyduğumda şaşırmıştım. Hukuk fakültesi mezunları hemen hemen her devlet kademesinde çalışabilir. Hukuk okuyan ve avukat olan kişilerin hiçbir zaman işsiz kalmayacağına inanılır. Her üç gençten birinin işsiz olduğu ülkemizde birçok kişi avukat olmayı altın bilezik gibi görüyor ve hukuk fakültelerine kaydoluyor. Bakalım altını hala görebiliyor musunuz, yoksa rengi mi değişti?

Hukuk okumanın değeri nedir?

Avukat olmanın maliyetlerini tartışarak başlayalım. Avukat olmak için YKS’yi geçmeniz gerekiyor. Elbette istisnalar var. Adalet savaşçıları buna iyi bir örnek. Adalet savaşçıları nedir? Duyduğuma göre bir sistem varmış. İki yıl adalet eğitimi veriliyor. Açık öğretim bile mümkün. Hukuktan işletmeye geçmek için dikey bir sınava girmeniz gerekiyor. Oh, harika. Bunlar adalet arayanlar. Arkadaşım özel bir üniversitede MBA yaptı, barajı sadece bir puan aştı. Bir yıl sonra işletme bölümünden hukuk bölümüne geçti. YKS’yi çözemeseniz bile hukuk sınavına girebilirsiniz.

Hukuk fakültesine gitmeye karar verdiniz. Hukuk fakültesini tamamlamak ne kadar sürer? Hukuk fakültesi ne kadar uzun? Bazen amaç bir programı beş yıla uzatmaktır. YKS için en az 4 yıl çalışmalısınız. Neden? Ülkemizde hukuk eğitimi ezbere dayanıyor. İnternetten saniyeler içinde bulabileceğiniz bilgileri ezberlemek için dört yıl harcıyorsunuz. İngilizler Hindistan’ı sömürgeleştirdiklerinde bunu yaptılar. Öğrencilere özgürlüklerini ve bağımsızlıklarını unutturmak için logaritma ezberlettiler. Biz de İngilizlerin sömürgecilikte yaptıklarının aynısını eğitim adı altında yapıyoruz. Eğitim sistemimizin büyük çoğunluğu ezberci. Hukuk, eğitim sistemimizin en önemli parçasıdır.

Hukuk fakültesini bitirdiğiniz için sorun çözüldü mü? Sorun çözüldü. Dört yıl sonra, bu yıl hukuk fakültesine başlayan öğrencilerin avukatlık mesleğine giriş sınavına girmeleri gerekecek. YKS’nin de en az hukuk fakültesi sınavı kadar zor olacağını söyleyebiliriz.

Stajyer avukatların maaşı

Hukuk eğitiminizi bitirdiniz. Sınavı geçtiniz. Stajınız başlıyor. Öğrenci avukatların deneyimleri kölelikle kıyaslanabilir. Bir stajyer için iş bulmak zordur. Neden zordur? Tecrübe gereklidir. Lütfen beni yanlış anlamayın. Yeni hukuk mezunu bir stajyerin deneyim sahibi olması gerekir. Çoğu hukuk öğrencisi hukuk bürolarında çalışıyor. Staj yaparsanız ne olur? Stajyer bir avukatın ortalama maaşı ne kadar? 1500 TL. Bu düşük ücreti kazanmak için bir yıl boyunca ayak işleri yapıyorsunuz. Stajım boyunca Uyap’ı çok fazla kullanmadım. Mahkemelere postacı gibi dilekçe götürürdüm. Her gün Çağlayan’dan Bakırköy’e, Kartal’a İstanbul turu yapardım. Ne günlerdi ama!

Yeni avukatlar için ortalama başlangıç maaşı nedir?

Bütün şartları tamamladınız. Dört yıl hukuk okudunuz ve YKS’yi geçtiniz. Hukuk mesleklerine giriş sınavını geçtiniz. Stajınız tamamlandıktan sonra avukatlık kariyerinize başladınız. Yeni bir avukat ne kadar kazanıyor biliyor musunuz? 3000 TL. Bu masraflardan sonra bile maaşınız asgari ücretin biraz üzerinde.

Avukatlar ortalama ne kadar kazanıyor?

Kendi büroları olan avukatların gelirlerini belirlemek zordur. Alt ya da üst sınır yoktur. Barolar Birliği’nin ücret tarifesi, avukatların bir davadan ne kadar kazanabileceğini göstermektedir. Ortalama avukatlık ücretleri burada gösterilmektedir. Maliyet yapısı, boşanma avukatı veya iş avukatı kullanmanıza bağlı olarak değişir.

Hukukta Hayaller ve Yaşamlar

Tüm mal ve hizmetlerde olduğu gibi, arz arttıkça avukatların değeri düşmüştür. Avukatların sayısı her geçen gün durdurulamaz bir şekilde artmaktadır. Her ilde bir üniversite kurulması kampanyası ilk başta olumlu görünse de olumsuz sonuçlar doğurmuştur. Özellikle de hukuk mezunları için. Her üniversiteye bir hukuk fakültesi eklendi çünkü hiçbir donanımı olmadan kolayca açılabiliyor.

Şu anda 135 hukuk fakültesi var. Ben 2005 yılında hukuk öğrencisiyken sadece 31 fakülte vardı. O zamandan bu yana sayı dört katına çıktı. Hukuk fakültesi kontenjanlarındaki artış da dikkat çekici. 2013 yılında 81.000 avukat vardı. Bugün bu sayı 150.000’in üzerine çıkmıştır. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki avukat sayısı son yedi yılda iki kattan fazla artmıştır. Hukuk fakültesine 2013 yılında başlayanların tamamı eğitimlerini tamamlamış olacağından, 2024 yılında avukat sayısının iki katına çıkması beklenmektedir.

Avukatların sayısı ve değeri arttıkça, avukat olmanın değeri de artıyor. Hayaller ve gerçekler arasındaki uçurum her geçen gün daha da büyüyor. Kendinizi zengin ve Mercedes’e binen bir avukat olarak hayal etmemelisiniz.

Çok sayıda zengin avukat olduğunu düşünüyor musunuz? Birçok zengin avukat var. Listede bazı avukatlar var. İstanbul Barosu Başkanı, avukatların elde ettiği gelirin yüzde 92’sini 50 hukuk bürosunun paylaştığını söyledi. Hemen her meslekte olduğu gibi hukukta da gelir dağılımı adaletsiz. Eğer 50 hukuk bürosundan birinin ortağı olmak için gereken özelliklere sahip olduğunuzu düşünüyorsanız, o zaman başvurabilirsiniz. Beklentiler iyi değil.

Avukat olma hevesinizi ya da bu mesleğe olan tutkunuzu kırmak istemem. Yoksa istiyor musun? Taş mı yemeliyiz? Her yıl 20.000 avukatı geride bırakırsak ne olur? Dilekçeler sokakta satılmalı mı?

Avukat olmanın ve hukuk eğitimi almanın sayısız faydası vardır

Bir avukatın mali durumu zamanla iyileşebilir. Masraflarınızı ödedikten ve engelleri aştıktan sonra iyi bir gelir elde edebilirsiniz. Haklarınızı bilmek önemlidir. Başkalarının bu hakları elde etmesine yardımcı olmak da iyidir.

Eğer hukuk öğrencisi olmayı sevdiğinize inanıyorsanız ve bu sizin ilgilendiğiniz bir şeyse, o zaman hukuk okumanızı tavsiye ederim. Eğer iyi bir iş bulacağınızı ya da avukatların çok para kazanacağını düşündüğünüz için hukuk okuyacaksanız, tavsiye etmem. Bekleyebileceğiniz gelir, ödeyeceğiniz ücretle kıyaslandığında düşüktür. Eğer başka bir alanda iş bulamıyorsanız, o zaman avukat olmak için zaman ayırmaya değmez. Amerika Birleşik Devletleri’nde işsizlik ciddi bir sorundur. Ne kadar nitelikli olursanız olun, iş bulmak zor olabilir. Hukuk alanındaki durum da benzerdir. Seçtiğiniz meslek YKS stajı ve YKS dahil 6 yıllık yoğun bir çalışmanın konusu olursa daha iyi sonuçlar elde edersiniz.